Kraków en de Zoutmijn in Wielickza

Blog 27 Kraków en de Zoutmijn in Wielickza, zuid Polen

Zondag 17 juli 2016
De ochtend begint grauw en met regen en zo blijft het de hele dag. Om 12.00 uur wordt een groepje toeristen van de camping opgepikt door Pjiotr, de campingman, om ons in een minibusje naar de wereldberoemde Zoutmijn van Wielickza te brengen. Deze zoutmijn is al van vroegere eeuwen en is een groot ondergronds museum. Maar een deel is nog in werking ondanks dat de zoutproductie niet meer de kosten dekt. De mijn staat op Unesco’s Erfgoedlijst want hij is heel bijzonder. In de mijn zijn zalen, zelfs een kerk waar beelden in staan en alles is van zout gemaakt. Als je aan de muur likt, met je vinger wel te verstaan, dan smaakt dat zout. Ook het water dat in tonnen stroomt smaakt heel erg zout. Vroeger werden de mijnwerkers in zout uitbetaald want zout was een duur ruilmiddel. Eerst werd er met houten karren gewerkt maar later kwamen er paarden onder de grond te werken. Zij draaiden aan houten raderen waarmee tonnen van boven naar beneden en andersom werden verplaatst.

Het mijnwerkersberoep ging over van vader op zoon. Hele families werkten er onder de grond in de zoutmijn. Velen bleven ook tijden onder de grond tijdelijk wonen omdat het een diep complex is en in een zoutmijn het best te leven is. Mij valt op dat het er allemaal wel heel keurig netjes en schoon is. Maar dit is hier ook een massatoerisme. In grote groepen van minimaal 30 personen ga je via houten trappen naar beneden. Het houdt niet op dat rondlopen op de trap, wel 300 traptreden tellen we om af te dalen. Als ik over de leuning kijk dan zie ik handen aan de armleuning, alleen wel tien verdiepingen lager. Het houdt niet op zoveel houten treden er gelopen worden. Dit is al een evenement op zich.

Brede en smalle gangen lopen we door en er is veel met houten palen gestut. De muren en vloer zijn dus van zout en ik zie geregeld mensen even een natte vinger over de muur halen. Ja, het smaakt echt zout. Er wordt een beeld geschetst hoe vroeger in de zoutmijn gewerkt werd. Er staan opgezette paarden en wassen beelden met houten karren. Ook is er een houten draaigeval waar een paar jonge mannen aan mogen draaien en dan wordt er een vat zout naar boven gehesen. Vooral de houten stutpalen vind ik heel fraai maar de zouten beelden zijn de bezienswaardigheid. Van kabouter tot draak, van apostel tot Maria. De fraaie beelden doen me denken aan sculpturen die in de zomer bij Scheveningen van zand gemaakt worden. Deze van zout zijn grijs en wit en zijn echt prachtig. Heel bijzonder om in de zalen te lopen die zoutzalen zijn. Alles is van zout, behalve de houten stutpalen en de verlichting.

Er is een heel grote ondergrondse kerk in de zoutmijn gemaakt. Daarin zijn zelfs de lampen van stukjes wit zout. Als je op de foto kijkt dan is dit niet te zien maar het is echt zout waarvan ze gemaakt zijn. Er staan bijzonder mooie beelden en we zijn zeker een kwartier gaan rondkijken in de kerk. De kerk is denk ik wel de meest grote bezienswaardigheid in de Zoutmijn.

Met de mijnwerkerslift gaan we in kleine groepjes naar boven. Met zes personen sta ik dicht op elkaar gepropt in een lift die razendsnel naar boven raast. De wanden zijn met openingen en de koude lucht stroomt om ons heen.

We zijn al met al toch zeker twee uur onder de grond geweest. Honderden mensen lopen er en het restaurant zit onder de grond bomvol met eters. Ook zijn er veel souvenierswinkeltjes waar je van alles in zout kunt kopen. Badzout in vele kleuren, haasjes in zoute blokken, natuursteentjes. Het is echt een flinke handel die ik hier zie. Hier lopen veel toeristen van buiten Polen. In onze groep van de camping zitten Zweden, Ieren, Polen en Nederlanders. We spreken Engels met elkaar.

Als we buiten komen dan regent het nog steeds. We haasten ons naar Pjiotr die ons met zijn minibusje komt ophalen. Snel nog even de SPAR in om wat boodschappen te doen en dan rijden we weer in een ruim half uur naar de camping. Daar is de grond inmiddels zo nat dat ik loop te soppen door het gras. Nu het drie dagen achter elkaar regent ben ik maar wat blij dat ik dit kleine Eribaatje heb. De televisie haal ik weer tevoorschijn en ik zet een nieuwe dvd op. Mijn bed installeer ik weer zo met een rugsteun, de verwarming staat aan en heerlijk relaxed lig ik onder een fleece deken een film te kijken. Laat het maar regenen, ik heb er nu geen last van.

Dan wordt er op het raam getikt en staat de buurman Ger aan mijn deur om te vragen of we nog even naar de mover zullen kijken. Het is een moment droog dus ik kan naar buiten. De film wordt op pauze gezet en ik stap in mijn rubberen klompen. Het is soppen voor de caravan want er is echt heel veel regen gevallen.

De mover doet het, zelfs na een nacht opladen van de accu, echt niet. De wieltjes zijn niet in beweging te krijgen om op het wiel te komen. Een licht geloei is er te horen. Wel draaien de wieltjes als ik de knop vooruit en achteruit indruk. Dit probleem schrijf ik uitvoering naar Evert van Caravan Bedrijf Betuwe waar de caravan in onderhoud is. Misschien dat hij op afstand al een advies kan geven. Maar het houdt me eerlijk gezegd wel bezig en ik merk dat ik deze reis heel erg vertrouwd heb op mijn mover. Hij deed het altijd prima en ik noemde hem ook wel ‘my husband’. Ik heb geen man nodig want ik heb mijn mover. Dat kan ik nu niet meer zeggen.

De rest van de zelfgemaakt tomatensoep maak ik warm op de inductiekookplaat en dan nog donkerbruin brood met kaas. Dan kijk ik de dvd die aanstaat af, zet een kop thee en doe een nieuwe dvd in de televisie en ga ik genieten van de regen die inmiddels weer tikt op het dak, een kop warme thee en een mooie film. Dit is ook vakantie vieren. Al met al is het een prima dag geweest ondanks de regen en het wegblijven van de zon. Maar de zon gaat komende week echt nog wel een keertje komen.

Maandag 18 juli 2016
Hoeveel regen komt er uit een wolk? Zelfs vanmorgen miezert het nog als ik wakker word. Het plenst niet meer zo als gisteren maar zonder plu of regenjas kun je beter niet buiten lopen. Maar het is droog genoeg om de afwas van twee dagen te doen en de pottipotti te verzorgen. Dan even naar het restaurantje om met wifi de berichtjes te bekijken en nog een keer op internet te zoeken naar een caravan bedrijf in Kraków dat verstand heeft van een Reich mover. Gerrit geeft op afstand wat digitale ondersteuning. Zo eenvoudig is het niet want in deze streek wordt slecht Engels en/of Duits gesproken en niet iedereen heeft verstand van een Reich mover.

Vandaag ga ik samen met Ger en José uit Son met een minibus naar het centrum van Kraków. Daar nemen we afscheid. Zij gaan het kasteel bezoeken en ik ga de stad in. We wisselen nog even elkaars mobiele nummers uit zodat, mocht er wat gebeuren, we elkaar kunnen bereiken. Het is druk in het centrum van Kraków want er is een wielerevenement bezig: de Tour de Pologne. Het grote centrale plein is vol met stands en er staan hekken langs de straten. Oversteken mag enkel op bepaalde punten en er is bij de kathedraal een hoge voetgangerstrap neer gezet.

De eerste kerk die ik tegenkom is de Petrus en Paulus kathedraal. Hier krijg ik een headset met luisterprogamma op mijn hoofd en krijg op die manier een rondleiding door de kerk en het crypte.

De derde kerk is de Maria kerk en dat is echt een prachtige kerk. Als ik de kerk binnenkom dan valt me op dat de biddende mensen achter in de kerk zitten. De toeristen lopen vooraan in de kerk. Die zijn door een zijingang gekomen en daarvoor moet je een ticket hebben. Ik ga een ticket kopen en vraag een ticket van €5,-. Die is voor gepensioneerden, is het antwoord. Dat ben ik ook, maar het gezicht van het meisje achter de kassa spreekt boekdelen. Ze gelooft me niet dat ik boven de 65 jaar ben. Ik zeg mijn geboortejaar en vraag of ze mijn legitimatie wil zien. Nou dat is nou ook weer niet nodig. Ik voel me natuurlijk flink gevleid dat ik onder de 65 jaar geschat ben.

Deze kerk is een basiliek en is werkelijk prachtig. Aan de buitenkant staan twee torens op de kerk. Maar eentje hoort bij de kerk, de ander was een uitkijkpost om de vijand te zien aankomen. Ieder uur als de klok geslagen heeft, dan gaat er boven in de toren een raam half open en zie je een man op een trompet een deuntje blazen. Er staan heel veel toeristen te kijken en foto’s te maken van dit gebeuren.

De kerk is van binnen een plaatje met een blauw plafond met gouden sterrretjes. Het is een barokke kerk maar op de een of andere manier stoort het me hier niet. De zuilen zijn veel met rood geschilderd en er is zoveel te zien. Het meest beroemd is deze kerk om het altaar dat onder Unesco’s Erfgoed valt. Schitterend worden verschillende situaties uitgebeeld die allen op Maria betrekking hebben. Vanaf de aankondiging dat ze een kind gaat krijgen, de geboorte, de drie koningen die op bezoek komen tot en met de Maria ten hemel opstijging. Het zijn panelen waar veel op te zien is. Ik maak wat foto’s en dan komt er een suppoost naar me toe die zegt dat voor foto’s maken je apart moet betalen. Weg dat toestel, ik heb al genoeg foto’s genomen.

Deze Maria basiliek doet me aan Sint Petersburg denken. Daar staan veel Russisch Orthodoxe kerken waarvan het plafond ook blauw met sterren is beschilderd. Dit vind ik de enige kerk hier die de kerken in Petersburg kan evenaren. De andere kerken zijn mooi maar er staan heel veel mooie kerken in o.a. Polen.

Als ik het centrum weer inloop word ik meermalen aangesproken of ik een city tour wil maken. Maar de halve binnenstad is afgesloten dus wat valt er nog te zien? Genoeg want er is een Joodse wijk die de moeite waard is. Hoeveel zijn de kosten voor zo’n tour van een half uur in zo’n karretje? Voor 1 persoon is dat 160 Ztl, of te wel zo’n €40,-. Dat is me te veel en ik geef aan dat ik enkel met een groepje toeristen wil zodat de prijs lager is.

Ik speur de omgeving af en zie een koppel met een opgroeiende zoon staan te praten voor een City Tour. Ik er op af en vraag gelijk of ze een tour willen boeken. Of het een goed idee is dat ik mee ga en hun een kwart van de kosten betaal? Ze vinden het een prima idee en we stappen in zo’n wagentje en gaan op pad naar de Joodse wijk. De jonge stadsgids annex bestuurder komt zelf uit Georgie en vertelt ons in duidelijk Engels waar we zijn en wat we zien. Hij leidt ons naar het centrale plein in de Joodse wijk waar als herdenking grote bronzen stoelen op staan. De symboliek is het wachten op wat komen gaat want hier werden de Joden uit de wijk bijeen gedreven voor de deportatie naar Auswitsch of Birkenau. Op het plein zijn ook 3.000 Joden dood geschoten omdat de trein vol was naar Auswitch. Dit is een indrukwekkend plein waar jaarlijks velen komen om de holocaust te herdenken. Er woonden 65.000 Joden in het ghetto en er is niemand terug gekeerd uit de concentratiekampen.

In deze wijk staat ook de fabriek van Schindler waar, hoeveel? Joden werkten. De film van Schindlers List is hier opgenomen. Op een paar ramen hangen foto’s van Joden die de oorlog hebben overleefd door in de fabriek te mogen werken. Als er iemand overlijdt dan wordt diens foto weg gehaald. De overlevenden van Schindler’s fabriek hebben een vereniging en fonds opgezet voor nakomers van de Holocaust. Ze herdenken jaarlijks de sterfdag van Schindler.

Door de Joodse wijk rijden we en worden op het huis van Helen Rubenstein gewezen. Zij is de cosmetica vrouw die in het buitenland een lijn heeft opgezet van schoonheidsproducten. Zij is een van de rijkste vrouwen geworden. We worden op meerdere synagogen gewezen. Bij eentje staan er buiten een paar mannen te praten in hun traditionele kleding.

Zo worden we ruim een uur in het karretje door Kraków gereden en ik moet zeggen dat het zeer de moeite waard is. In het centrum worden we weer afgezet waar ik afscheid neem van de anderen en vervolg te voet mijn weg. Daar zie ik een MacDonalds waar ik de gratis toilet weet te vinden. Er staat een heel lange rij voor de balie dus de geliefde milkshake laat ik dit keer maar zitten.

Ik loop naar de hoofdingang van de stad waar een fraaie poort is. Daar zie ik een vrouw met een gele paraplu staan waar een vaantje op zit met: free city walking tour. Er staan al flink wat mensen om haar heen en ik ga er bij staan. De groep groeit behoorlijk en als er een man bij komt met ook zo’n plu dan wordt de groep gesplitst en gaan we op pad. Het is een internationaal gezelschap wat hier loopt en de voertaal is natuurlijk Engels. In totaal lopen we 2,5 uur door het oude centrum en de gids wijst ons op dingen die we anders over het hoofd zouden zien. Zo hangt er een mes in een boog om de criminelen te laten weten dat hun kop er af gaat als ze slechtigheden uithalen. Ze vertelt honderduit en soms is het me gewoon teveel informatie en zonder ik me even af om foto’s te maken.

Heel fraai vind ik het binnenplein van de Universiteit en het grote kasteel. In dit kasteel dat aan de rand van de rivier de Wisla ligt, is een kerk, de Wawel kerk en volgende week komt de paus naar Kraków en in deze kerk gaat hij een mis dienen. Volgende week zal deze stad een toonbeeld van security zijn en dan is het zeker aan te raden om hier weg te zijn.

Boven op het kasteel gaat de groep uiteen nadat er een vrijwillige bijdrage is gevraagd. Ik geef 10 Ztl en loop met een stel naar beneden de stad in. De vrouw heer Marielle en ze vraagt of ze de naam van mijn blog mag krijgen zodat ze de foto´s kan zien die ik vandaag genomen heb. Natuurlijk geef ik dat en ik vind het zeker leuk als ze een reactie geeft na het lezen van dit blog. Mocht er informatie niet juist vermeld zijn dan kan ik het daarna nog aanpassen.

Dan ga ik op zoek naar een restaurant. Daar waar ik naar binnen loop, val ik om van de warmte en voordat de ober naar me toe komt, ben ik de deur weer uit. Ik loop een stukje de stad in en zie een degelijk restaurant. Ik geef aan dat ik alleen ben en graag wat wil eten. De man die de klanten opvangt, wijst me een tafel en net als ik wil gaan zitten komt er een oudere heer op me af en die zegt dat dit zijn tafel is. Ik laat de stoel los waar ik op wil gaan zitten en vraag hem of hij alleen is. Dat is zo en ik stel voor dat het wel net zo genoeglijk is om samen aan die tafel te gaan zitten. Dan hebben we beiden nog een sociaal moment. Hij gaat zitten, maar blijkt een wat stuurse Amerikaanse man te zijn. Ik doe net of ik dat niet door heb en ga een gezellig gesprekje met hem aan. Tot nog toe heb ik een prima dag gehad en mijn humeur is opperbest. De ober komt en ik bestel mijn eten. De man echter blijkt niet voor eten te komen maar enkel voor een biertje. Nu blijkt dat hij ook nog een zoon heeft en die komt ineens op de proppen. 'Ik heb een date' zegt hij tegen zijn zoon en er wordt gelachen. Een social moment noem ik het en we krijgen een geanimeerd gesprek.

De Amerikaanse man en zijn zoon blijken samen heel Europa per trein door te reizen en bezoeken o.a. alle hoofdsteden. Gisteren hebben ze ook Auswitch bezocht. Zo zijn ze ook in Amsterdam, Brussel, Parijs, Berlijn geweest en over een paar uur vertrekt hun trein naar Boedapest. Daarna door naar Wenen en Florence en Rome. De zoon is zeker een innemende jonge man van 33 met een vriendelijker omgangsvorm dan zijn vader. Ze vragen of ik nog van plan ben om naar de USA te komen maar ik geef aan dat ik eerst nog andere landen op mijn lijstje heb staan. Ze nemen afscheid als mijn maaltijd gebracht wordt en we wensen elkaar nog een mooie reis. Dit is dan weer zo´n apart moment dat ik mee maak doordat ik alleen reis.

Daarna ga ik op zoek naar tram lijn 8 die me naar het busstation zal brengen. Het is inmiddels 19.30 en het begint al te schemeren. Met Ger en José heb ik afgesproken dat ik voor het donker op de camping terug zal zijn. Ik zie tram 8 aankomen en als zwartrijder ga ik vanavond mee. Voordat we echter bij het busstation zijn stopt de tram en wordt er omgeroepen dat we moeten uitstappen. Er is een ongeluk gebeurd en de tram kan niet verder rijden. Daar sta ik dan in de middle of nowhere en ga bedenken wat te doen. Ik bel Ger op zijn mobiel maar die neemt niet op. Dan loop ik naar de snelweg en zie voor de zebra een minibus staan wachten. Ik klop aan, doe de deur open en laat het kaartje van de camping zien. Stap maar in, gebaart de chauffeur. Na 4 Ztl betaald te hebben neem ik plaats. Nu is het nog de kunst om op de juiste plek uit te stappen. Ik moet op de Volvo garage links letten, volgens Ger maar in de schemer en niet bij het raam zittend, zie ik echt niet waar de Volvo garage is.

Dan maar de buurvrouw die zit te lezen even aanspreken. Of zij misschien weet waar ik er uit moet? Nee dat weet ze niet en ze geeft aan dat ik het aan de chauffeur moet vragen of hij een seintje weil geven als ik er ben. Nee, dat wil hij niet en dan is het leuk om te zien wat er in zo’n bus gebeurd. Ineens gaan er heleboel mensen zich er mee bemoeien. Waar ik moet zijn? Het kaartje van de camping laat ik zien en dan zegt een jonge vrouw resoluut dat ze weet bij welke halte ik er uit moet. Er komt rust in de minibus en ik wacht tot ik het sein krijg van opstaan. Ik bedank de aanwezigen hartelijk voor de hulp en loop het talud af naar de ventweg.

Binnen no time sta ik op de camping en ga me melden bij de buren. Dat is nou zo gezellig om dan nog even samen te zijn en uit te wisselen wat er gedaan is. Ik heb een schitterende dag gehad en zat goed in mijn energie. Hun dag was minder rooskleurig dan de mijne en ze zijn van plan om morgen door te rijden naar Wroclaw omdat het morgen weer een regendag lijkt te gaan worden. Ik heb gezegd dat ik me aanpas aan hun schema en naar dezelfde camping ga want Ger zal me dan helpen om de caravan goed neer te zetten. We zoeken uit naar welke camping we morgenochtend gaan rijden en na een lekker glas rode wijn ga ik naar mijn caravan om dit blog te schrijven.

Ondanks dat ik vandaag geen zon heb gezien, is dit een schitterende dag geweest voor mij. Morgenochtend de caravan weer rijklaar maken en dan op pad naar de volgende plaats in Polen: Wroclaw. Nu snel het nest in, morgen is er weer een dag. Hopelijk is het droog als we op pad gaan.

Wordt vervolgd vanuit Wroclaw. (spreel uit als Wofvlav)