Romantisch Trakai, prachtig Vilnius en Kaunas

Blog 8: Het romantische Trakai, de prachtige hoofdstad Vilnius en kunstenaarsstad Kaunas in Litouwen

Woensdag 11 mei 2016
Vanmorgen rijd ik om 09.00 uur weg van de camping in Druskininkai. Het is heel rustig op de weg en ik rijd al deinend over de A1 richting Trakai en Vilnius. Ik heb de cruise control op 67 staan en de Garmin navigatie geeft aan dat ik 65 kilometer rijd. Hard genoeg voor deze weg want het is heuvelachtig en de weg golft wat. Op deze weg zijn wegwerkzaamheden om de weg weer wat strakker te maken.

Ik rijd ontspannen en op mijn gemak naar de camping Slénye, ook wel Kempingas genoemd, in Trakai. De camping ligt midden in een natuurpark aan het Gatvémeer, een kleine 6,5 kilometer buiten Trakai en er ligt een goed fietspad naast de autoweg. Het is een zogenaamde terrascamping en ik blijf redelijk hoog staan want ik verwacht dat het deze dagen wat gaat regenen. Dan houd ik het hopelijk wat droog rond de caravan. Maar nu schijnt in ieder geval de zon en ik ga direct met de fiets en de Tomtom op pad naar het centrum van Trakai.

De plaats Trakai is wereldberoemd om voornamelijk één ding: het kasteel ofwel waterburcht genoemd dat in het Gatvé meer is gebouwd. Van heinde en verre is het kasteel al te zien. Deze burcht is uit de 14’ eeuw maar is in de eerdere oorlog met Rusland verwoest. Eind 1800 besloten de Litouwers om het kasteel te herbouwen. Maar de Russen waren nog in Litouwen en in de tijd van de beroemde Nikita Chroesjtsov gaf de herbouw problemen. Nikita vond het maar niks dat de Litouwers dit kasteel gingen herbouwen want het was een soort nationaal bewustzijn dat ze er mee wilden uitstralen. Oude stenen werden nagemaakt en in 1987 was de renovatie klaar.

Het kasteel bereik ik door een lange houten brug. Dan kom ik op een enorme buiten-binnenplaats. Dan over een ophaalbrug door een versterkte poort. Daarachter ligt een kleine binnenplaats en daar boven zijn op diverse verdiepingen zalen. Die zijn nu ingericht door het Historisch Museum. Horden kinderen krijgen juist op dit moment hier geschiedenisles van de juffrouw. Ook lopen er twee groepen oudere Japanners. Er is zelfs een dame in een rolstoel die met stok er uit komt als de rolstoel een etage hoger getild moet worden.

Het is een bezienswaardigheid deze waterburcht want het blijkt dat in heel oost Europa dit het enige kasteel is dat op een schiereiland in het water is gebouwd. Ik vind het allemaal mooi maar eigenlijk vind ik het jammer dat de renovatie zo strak is uitgevoerd. Vooral het dak vind ik te gepolijst: gladde, glimmende dakpannen die als soldaatjes strak tegen elkaar liggen. Juist de delen waar de oude muur nog te zien zijn, vind ik het mooist. Maar het kasteel is zonder meer de 3 euro entree voor senioren waard.

Er is nog iets belangrijks in Trakai: de Karaïeten. Dit is een aparte, strenge, geloofsgemeenschap van vroegere Turkse Joden die enkel het Oude Testament erkennen en niet de Talmoed. Zij trokken van Turkije naar de Krim en toen de vorst van Trakai de Krim veroverde, eind 14’eeuw, toen nam hij 383 Karaïtische families mee als krijgsgevangenen om zijn hof te dienen. De nazaten leven nog in Trakai in die mooie houten huisjes. Ze leven volgens een strenge leer en houden hun tradities in stand.

Vanavond eet ik in het beroemde eethuis Kibinai in de straat met houten huisjes en ik eet natuurlijk het lokale gerecht kibinai. Dit is deeg gevuld met, of lamsvlees of kip of kaas. Ik kies de vulling kaas met spinazie en herken hier de Turkse keuken. Als hoofdmaaltijd kies ik een stoofpotje van diverse groenten. Het leuke is dat de afbeelding van het tafelkleed overeenkomt met mijn stoofpotje. Ik kan zeggen dat beide gerechten verrukkelijk smaken.

Als ik klaar ben met eten komen er twee toeristen binnen. De vrouw vraagt aan haar man of er ook een Engelse kaart is. Ik kan het niet laten om te zeggen dat alle gerechten in het Engels vermeld staan. Ze schuiven bij mij aan tafel en we hebben nog een geanimeerd gesprek over reizen. Zij bestellen hun maaltijd en ik blijf gewoon nog wat natafelen. Dit zijn ouwe rotten wat het rondreizen met een camper betreft. Hij ging met 58 jaar bij de zijn werkgever weg met vervroegd pensioen. Ze reizen nu al 10 jaar elk voor- en najaar twee maanden samen rond. Eerst met een caravan en de laatste jaren met een luxe camper. Echte levensgenieters zo te zien met wel een paar pondjes te veel aan het lijf.

Dan ga ik op de fiets op zoek naar een supermarkt om nog wat levensmiddelen in te slaan. De weg terug naar de camping gaat vlot heuvel af. Daar aangekomen zet ik de fietsendrager en fiets alvast op de auto want morgen wil ik vroeg naar de hoofdstad Vilnius rijden. Ik had niet veel later dit klusje moeten doen want dan breekt er een bui los en daalt de temperatuur rap een paar graden. Maar in mijn caravannetje is het behaaglijk warm want de vloermat zet ik aan. Dit was een geweldige dag, volop mooie momenten, met veel energie en mooi weer. Morgen kijken wat de dag in Vilnius me brengt.

Donderdag 12 mei 2016
Vanmorgen ga ik vroeg op pad naar de hoofdstad Vilnius. De fiets heb ik gisterenavond al op de fietsdrager gezet en om 09.00 uur rijd ik van de camping weg. De binnenweg naar de A1 is wat smal en de A1 is heel druk maar ik weet steeds mijn plekje wel te vinden op de weg. Op de Garmin navigatie heb ik een straat aan de rand van het oude centrum van Vilnius ingetoetst. Dan zoek ik een plekje om de auto te parkeren. Het blijkt dat in alle wijken die aansluiten aan het centrum er betaald parkeren is. Wel gaat het om zones. Een jonge vrouw die in de auto voor me zat, loopt met me mee naar de parkeerautomaat. Ze spreekt perfect Engels want ze heeft een jaar in Ierland gestudeerd. Ik kan de hele dag daar staan voor €2,75.

Met de fiets is het 2,5 kilometer naar de oude stad. Dat kan niet missen want je ziet van heinde en verre al diverse kerktorens en koepels. Ik heb gisteren in Trakai al een plattegrond van Vilnius gevraagd en ik heb mijn Tomtom bij me.

Wat ben ik blij dat ik mijn fiets bij me heb. Ik stapte om 09.45 uur op de fiets en kwam in de namiddag om 17.15 uur weer aan bij mijn auto. De hele dag ben ik op pad geweest en heb de stad diverse malen doorkruist aan de hand van een flyer ‘Vilnius in 3 days’. Nou, ik heb dit in 1 dag gedaan en bijna alles gezien wat in de top 10 attracties staat.

Enkel het Europos Park is niet bezocht want dat ligt wat verder uit de stad. Vooral Marijke heeft dit beeldenpark deze week nog getipt maar ik kom op de terugweg zonder meer nog een dag naar Vilnius. Deze stad is zo mooi en er is zo´n relaxte sfeer dat je hier vaker kunt komen. Vilnius heeft mijn hart gestolen, zei ik vanmiddag nog tegen mijn dochter. Zoveel mooie gebouwen, kerken in zoveel diversiteit. Ook de Litouwers zijn hier zo vriendelijk en bij iedere zebra wordt gestopt. Ook voor deze toerist op de fiets wordt ruimte gemaakt en met een hoffelijkheid die goed doet.

Ik heb op mijn lijstje staan om het KGB-museum te bezoeken. Het is een zonnige dag en toch wil ik dit stuk historie vandaag even tot me nemen. Een mooi pand is het aan de buitenkant maar de binnenkant, daar krijg ik de rillingen van. De begane grond laat zien, met video’s en foto’s, hoe Litouwen voor de Tweede Wereldoorlog bezet was door de Russen. De Duitsers hebben de Russen in 1940/41 verjaagd maar de wreedheden gingen door. Toen de Russen in 1945 de Duitsers weer verjoegen werden de Litouwers er nog niet beter op. Er zijn 30.000 Litouwers gedeporteerd naar Siberië om als dwangarbeider te werken of op het platteland of als arbeider in fabrieken.

De nadruk ligt bij dit museum op de jaren dat de Russen Litouwen bezet hebben. Het valt me op dat ik een gat in mijn geheugen heb want Litouwen is pas onafhankelijk vanaf 1991. Als ik bedenk dat dit pas 25 jaar geleden is dan besef ik niet waarom mij dat zo vaag bekend is. Van de Hongaarse bezetting in 1956 heb ik nog beelden op mijn netvlies. Toen was ik 8 jaar oud. Maar van de bezetting in Litouwen en de andere twee Baltische Staten heb ik geen echte herinneringen. Het is wel duidelijk dat de Litouwers veel geleden hebben.

Het toeval wil dat ik aan de praat kom met een jongeman die aan de militaire academie studeert. We lopen samen door de kelders van dit KGB-gebouw. De cellen, de martelkamers waar waterbassins waren en vooral de executiekamer komen behoorlijk binnen. Er loopt een schoolklas met een leraar en de jongeren hoor ik hier niet. Doodstil zijn ze en ik voel hetzelfde: ongelooflijk wat hier in de kelders van dit mooie gebouw heeft plaats gevonden. En dan te weten dat dit niet heel lang geleden pas gestopt is.

We lopen samen naar de tweede verdieping en daar komen we in gesprek met een andere jongeman die vloeiend Engels spreekt. Het is zijn maat en beiden wonen in Riga in Letland. Deze jongeman is geboren in Siberië. Hij vertelt dat zijn vader en moeder door de Russen als dwangarbeiders zijn gedeporteerd. Hij zegt dat de oorlog nog steeds niet voorbij is. De Russen willen heel graag de Baltische Staten weer veroveren om zo de weg naar de zee vrij te hebben. Het is een strijd om waarden zegt hij: democratie tegenover staatscontrole van het communisme. Ook hij studeert aan de militaire academie in Riga.

Na een uur neem ik afscheid van deze jongemannen en wens ze een tijd van vrede en de hoop dat er een stabiele situatie in de Baltische Staten blijft. Eigenlijk weten wij in Nederland heel weinig wat er aan politiek speelt in deze landen.

Als ik op de camping in Trakai terugkom vertel ik de jonge vrouw bij de receptie van mijn bezoek aan het KGB-museum en de ontmoeting met de twee jonge mannen. Ze is eerst terughoudend maar dan zegt ze dat ze het er mee eens is, de oorlog woedt nog voort maar in een andere vorm. Het zou zo maar kunnen dat over vijf jaar Litouwen weer bezet kan zijn door de Russen. Vandaag heb ik in de stad Vilnius niets van deze angst gevoeld. De stad is levendig, de Litouwers hebben al hun cultuurschatten gerenoveerd, de stad bloeit met toeristen.

Tot nu toe heb ik drie hoofdsteden bezocht: Berlijn, Warschau en Vilnius. De laatste staat bij mij ruim op de top 1-plaats. Een aanrader voor jullie allen om deze plaats eens te bezoeken. Prachtig, prachtig.

Vrijdag 13 mei 2016
Vanmorgen ga ik op mijn gemak de caravan en auto inruimen. Een mede kampeerder vraag ik even te helpen om mijn fiets op de fietsdrager te zetten. Het er af halen kan ik inmiddels alleen maar het er op zetten, dat gaat echt niet. Daar is de e-bike te zwaar voor en zit de fietsdrager te hoog.

Dan rijd ik op mijn gemak naar Kaunas, de tweede grote plaats in Litouwen met 400.000 inwoners. Het is maar 83 kilometer rijden vanuit Trakai dus ik heb geen haast. Om 11.00 uur kom ik al aan op de Kaunas City Camping. Dat vroege komen wordt beloond met een doos bonbons want ik ben vandaag gast nummer één.

Dit is een camping langs de snelweg en ik hoor het verkeer razen. Iedere keer boink, boink maar ik blijf hier waarschijnlijk maar één nacht. Dat laat ik straks van de stad afhangen. De caravan staat hier op een betonnen plaat met daarnaast een grasveldje. De auto zet ik dit keer voor de caravan die ik gelijk maar vastkoppel. Dan hoef ik morgen enkel maar de vier pootjes in te draaien als ik weg wil. Dan barst er een bui los en zit ik lekker droog binnen om de foldertjes van Kaunas te bekijken. Na de bui besluit ik toch maar om op pad te gaan. De fietstassen met daarin de regenkleding worden op de fiets gehangen en zo’n vijf kilometer is het naar het oude centrum van de stad. Het verkeer rijdt hier in drie banen maar soms moet het naar twee voegen omdat er auto’s gewoon op de rechter baan geparkeerd staan. Met de fiets laveer ik deels over de stoep, de straat en het fietspad.

Mijn eerste indruk: niet mijn stad. Nog veel oude gebouwen en de stijl is zeker niet die van Vilnius. Dan op zoek naar het oude centrum. De eerste kerken en pleinen worden gezien. Dan rijd ik het oude centrum in over een soort promenade waar geen auto’s mogen rijden en waar heel veel bomen staan. Hier lopen schoolkinderen in donkerblauwe schooluniformen. Ik zie een Gymnasium met opgeschoten pubers. Jonge vrouwen die goed gekleed lopen te flaneren tussen de bomen. Dit is toch wel een heel mooi stukje oude stad. Om de hoek gaat het gewoon als promenade door met aan weerszijden mooie winkel. Aan het eind zie ik een grote witte kerk staan. Het lijkt wel een basiliek maar dat is het niet. Het laatste stuk van de promenade is nog niet bestraat en het plein voor en naast de kerk ook niet. De kerk ziet er trouwens nog niet gerestaureerd uit. Wel dezelfde robuuste pilaren als van de kathedraal in Vilnius maar wat een verschil wat betreft het onderhoud.

Maar Kaunas is aan het moderniseren. Ouwe flatgebouwen uit de communistische tijd worden neergehaald en er komen moderne flats voor terug. Oude panden worden gerestaureerd en wegen vernieuwd. Kaunas werd in de tijd van de Russen bestempeld om industriestad te worden. Nu de Russen weg zijn, wil Kaunas een centrum van kunst en cultuur worden. Er blijkt een heel mooi museum te zijn dat ik helaas (nog) niet bezocht heb. Het Ciurlionis museum. Marijke zal het ongetwijfeld kennen. Muziek en schilderijen op elkaar afgestemd. Maar op de terugweg kan ik nog wel een dag naar Kaunas gaan want het ligt op de route.

Dan kom ik op een mooi plein aan waar die mooie crèmekleurige kerk staat. Daar ga ik eten bij Forto Dvaras, inmiddels is het half vier. Dan ben ik het gewoon zat en fiets langs het kasteel terug richting camping. Maar nog even bij de supermarkt IKI langs om brood voor morgen te kopen. Daar staan en man en vrouw met opklapbare fietsen met dezelfde fietstassen van Vaudé als ik heb. In het Hollands vraag ik of ze misschien uit Nederland komen. Nee, ze komen uit Duitsland. We maken een praatje en ik vraag of ze misschien op een camping staan. Ja ze staan op de camping. Welke camping vraag ik want er zijn er hier twee. Hij pakt een kaartje uit zijn broekzak en dat zelfde kaartje heb ik ook in mijn broekzak zitten. Nu blijken ze na mij gekomen te zijn en het mijn buren te zijn op de camping. Ja dat kleine Eribaatje hebben ze wel gezien. Zij hebben een grote camper bij zich.

Als ik terug kom op de camping en wat gegeten heb komen ze naar me toe gelopen. De rest raad je wel, het wordt een genoegelijke avond. Ze heten Gerd en Hannelore. We blijken veel gemeen te hebben want hij is nu vier jaar in Vietnam bezig met een project voor vrouwen om zelfstandig een bedrijfje op te zetten. Voor zijn werk is hij tien jaar in Vietnam aan het werk geweest om mijnen op te laten ruimen. Een project van de Duitse overheid. Ik vertel over mijn vrijwilligerswerk bij SCDI in Hanoi en ik heb mijn Social Book van mijn drie maanden reis door Azië bij me en dat laat ik hem zien. Toch zo leuk om op mijn reis mensen te ontmoeten waar ik iets mee deel. Dat is het leuke van onderweg zijn.

Kaunas is dus mee gevallen wat het oude centrum betreft maar heeft niet mijn hart gestolen. Het is wel mooi om te zien dat 15 jaar na hun onafhankelijk worden de stad zich zo aan het vernieuwen is. Alleen daarom al zou ik aanraden om toch een dag naar Kaunas te gaan. Morgen reis ik door naar Klaipéda, de derde grote plaats in Litouwen met 200.000 inwoners. Daar blijf ik zeker drie dagen en ik hoop dat er nog wat mooie zonnige dagen komen.

Nog wat weetjes: Litouwen is een klein land met nog geen 4 miljoen inwoners dat in het verleden bij verschillende landen gehoord heeft. In de 15’eeuw hoorde het bij Rusland, eind 16’eeuw hoorde het bij Polen. In 1915 werd Litouwen onafhankelijk. In 1940 kwamen de Russen en in 1941 kwam Hitler om het land te bezetten, daarna ´bevrijd´ lees weer bezet, door de Russen. In 1991 is Litouwen opnieuw onafhankelijk geworden. Sinds 2004 is Litouwen lid van de Europese Unie en de NAVO. Het is een republiek en de godsdienst is overwegend katholiek. Litouwen is het middelpunt van Europa. Vilnius, de hoofdstad, is een smeltkroes van Litouwers, Russen en Polen. Litouwers zijn bekend om nationale trots en hun zang. Met hun zingen lieten ze horen dat ze hun eigen nationale volksaard in stand hielden. Het was een soort protest tegen de Russen.

Wordt vervolgd vanuit de westkust.